De vragen; ‘met wie?’ en ‘per wanneer?’ waren in het begin van de jaren ’90 nog onbeantwoord, maar dat er een einde zou komen aan de onafhankelijke gemeente Den Dungen leek onontkoombaar. ‘De tijdsgeest was er van ‘groot, groter, grootst’, en is dat in zekere zin tot op de dag van vandaag nog steeds. Dat betekent dat de overheden steeds verder van hun doelgroep, de inwoners, af komen te staan èn dus wordt het nog belangrijker om de verbinding tussen die inwoners en de politiek kort te houden’, aldus Harrie Maas, destijds wethouder in de gemeente Den Dungen.
Het dorp.
We schrijven begin jaren ’90, de toekomst van de gemeente Den Dungen is nog ongewis. ‘We hadden in die tijd geen goede naam, politieke ruzies en affaires kwamen veel voor. Soms liepen persoonlijke en politieke belangen door elkaar heen en aan echte daadkracht – zaken voor elkaar krijgen – ontbrak het daardoor wel eens’ blikt Harrie terug. Reden voor Harrie Maas om zich met de Dungense politiek te gaan bemoeien. ‘De Dungenaren vonden dat het anders moest kunnen, en ik vond dat ook, vandaar dat ik mijn eigen lijst Nieuw Elan had opgericht om met de verkiezingen van 1994 mee te kunnen doen. Dat werd een groot succes, want we werden namelijk in een keer de grootste’.
Samen met het CDA vormde Harrie’s Nieuw Elan in 1994 de Dungense coalitie welke, zo zou al snel blijken, de laatste jaren van die gemeente zou gaan regeren. ‘Onze belangrijkste doelen, het normaliseren van de politieke verhoudingen en samen met onze inwoners de juiste dingen doen lukte vrij aardig. We hadden bewezen dat het dus wèl kon in Den Dungen’ geeft Harrie aan. Den Dungen kende ook toen een ontzettend rijk verenigingsleven, een grote gemeenschapszin, en vooral veel korte lijntjes. Alhoewel er in die tijd ook zeker verschillende opvattingen waren stonden de Dungenaren op twee thema’s als één man achter de gemeente. Dat waren de herindeling en de Dungense polder. Die eerste zou zo lang mogelijk uitgesteld moeten worden èn die tweede moest vooral groen en agrarisch blijven.
Toch leek vechten tegen de tijdsgeest in dit geval vooral vechten tegen de bierkaai te zijn. We schrijven 1995. Het Dungens lot was van hoger hand af bezegeld. De toekomst van Den Dungen lag in een samengaan met Sint-Michielsgestel. Men was er niet happig op, evenals in bijvoorbeeld Liempde riep de herindeling veel emoties op – immers; de eigenheid van het dorp stond op het spel. Toch werd, op politiek gebied, de tering naar de nering gezet. Als die herindeling er dan toch moest komen, dan zou er immers ook in de nieuwe gemeente een vertegenwoordiging van de Dungense belangen moeten zijn. Thema’s als de Dungense Polder en het behoud van het voorzieningenniveau in de kern bleken in combinatie met een gezamenlijke politieke cultuur waarin nabijheid voorop staat, een uitstekend bindmiddel om diverse lokale politici nader tot elkaar te brengen. Dungenaren die voorheen lid waren van een pluimage aan lokale partijen wisten elkaar verenigd in hun gezamelijke doel – Den Dungen een plek geven in de nieuwe gemeente Sint-Michielsgestel.
De stad.
Het is nog steeds 1995. ‘in heel Brabant gonsde het herindelingsspook rond, het was al duidelijk dat ook ’s-Hertogenbosch zijn zinnen op uitbreiding had gezet, maar keuze met wie was beperkt’ aldus Harrie ‘de stad had zijn zinnen gezet op onze polder, maar het was nooit duidelijk waar de grens zou komen te liggen. Wij waren bang dat deze werd ingetekend tot aan de ringdijk, en dat dus zowat heel de polder ingepikt zou worden. Wij hebben telkens geprobeerd deze zo dicht mogelijk bij de A2 te houden. Uiteindelijk is de grens in een of ander Haags achterkamertje getekend zo ongeveer op de dag dat de wet over onze herindeling werd aangenomen’ blikt Harrie terug.
Iets anders dat in de achterkamertjes werd beslist was de positie van Berlicum. Het was al duidelijk dat Rosmalen, met haar poldergebied, naar ’s-Hertogenbosch zou gaan. ‘ik denk dat daardoor de argumentatie voor een onafhankelijk Berlicum weg viel. Want als Rosmalen met dik 28.000 inwoners te klein was om als onafhankelijke gemeente door te gaan, dan was het niet uit te leggen dat het naburige Berlicum, met amper de helft daarvan, nog afhankelijk zou blijven’ geeft Harrie aan. ‘Heeswijk-Dinter was ook al vergeven, en dus bleven alleen de buren aan de overzijde van het kanaal over’. Niks geen inspraak of samengaan vanwege historische banden, last minute èn uit de hoge hoed kwam Berlicum ineens bij de nieuwe gemeente Sint-Michielsgestel.
De lokalo’s
Inmiddels waren er al gesprekken gaande tussen lokale partijen, maar onder invloed van Joost van Roosmalen vanuit Berlicum kreeg deze samenwerking echt gestalte. Er zou na de herindelingsverkiezingen een club in de gemeenteraad komen die de dorpen centraal zou stellen, die club werd de PPA. Een verband van zo veel mogelijk lokale partijen om mee te doen aan de verkiezingen, en op idee van Harrie Maas zou dat in eerste instantie gebeuren met 3 lijsten, elke kern kon zo zijn eigen bekendheid en nabijheid volledig uitnutten. Het werd een succes, de sterke Dungense club haalde 3 zetels, de Berlicumse club 2. Helaas bleef de Gestelse lijst net onder de kiesdeler.
Toch werd de PPA beloond, want samen met het CDA en het Gestels Belang vormde zij de eerste coalitie van de nieuwe gemeente Sint-Michielsgestel. Zowel Harrie Maas als Joost van Roosmalen werden wethouder namens de PPA. Samen met een sterke achterban en goede bezetting in de raad groeide de PPA uit tot serieuze partij. Toch waren er ook wel wat scheurtjes in deze nieuwe samenwerking, scheurtjes die niet zo zeer zit op inhoud, maar vooral op de verschillende cultuur zichtbaar werden. ‘er waren er die vooral van de centralistische gedachten waren, terwijl ik juist van een aanpak hield die kort bij de mensen stond, wij brachten haast 100 Dungenaren mee in de PPA, dat geeft wel aan hoe goed we geworteld waren’.
Na de verkiezingen van 1998 verloor de PPA, die deze keer deelnam met 1 lijst, 2 van haar zetels, en kwam uiteindelijk buiten de coalitie terecht. Er ontstond discussie over de koers van de partij en de manier waarop deze georganiseerd was. De SP-aanpak kwam tegenover de formelere bestuursstijl te staan. De scheur werd een breuklijn die uiteindelijk niet te overbruggen bleek. Harrie splitste zich af, nam een fors aantal achterbanleden mee en ging verder onder de naam Dorpsgoed. Vanaf dat moment kent de gemeente Sint-Michielsgestel 2 partijen die het product zijn van de herindeling en als lokale partijen opkomen voor de dorpen in de gemeente.